Karar Vermekte Zorlananlar İçin Rehber
Karar vermekte zorlanan biri misiniz? Danışanlarımı terapiye getiren etkenlerden biri, pek çok insanın hayatında karşılaştığı karar verme güçlükleridir. İki ya da daha fazla tercih arasında o kadar çok gidip gelmişlerdir ki, bu durum onları düşünmekten yorup, konuyu içinden çıkılmaz hale getirmiştir. Örneğin, “Boşanayım mı? Yoksa bu birliktelik devam etsin mi?”, “Bu iş yeri artık beni ilerletmiyor, kendi işimi mi kursam yoksa başka bir iş mi arasam?” ya da “Partnerimle iyi anlaşıyoruz, bu ilişkiye evliliğe doğru kaydırsam mı?” gibi sorular sıkça gündeme gelir. Hangi arabayı alacağıma karar vermek bile bir baş belası haline gelebilir. Bu gibi birçok soru sıralanabilir.
Karar vermek hiç de kolay değildir, ancak yetişkin bir birey olarak sağlıklı kararlar almak zorundayız. Peki, bunun için ne yapmalıyız?
Öncelikle her sorunu yanıtlayabilmek için dört seçenekten faydalanmalıyız:
- A seçeneği
- B seçeneği
- Her ikisi birden
- Hiçbiri
Şimdi bunu bir örnek üzerinden değerlendirelim. “Eşimle anlaşamıyoruz ve iletişim kurmakta zorlanıyoruz. Uzun zamandır aramızdaki bağlar koptu, iletişim dahi kurmuyoruz.” Bu durumda karşımıza çıkabilecek seçenekler şunlardır:
- Boşanabilirim
- Evliliğim devam eder
- Hem ayrılırım, hem de ayrılmam. (Bu nasıl olacak diyebilirsiniz, boşanırım ve aynı evde yaşamaya devam ederim.)
- Hiçbirini yapmayabilirim.
Burada ilk iki madde için aşağıda bulunan soruları yanıtlamak önemlidir:
- Ne hissediyorum?
- Başkalarından beklentilerim neler, bu durumda neyin olmasını istiyorum?
- Nelere ihtiyacım var?
- Beni en çok ne zorluyor?
- Bana ne yardımcı oluyor?
- Avantajları neler?
- Bunu yapmanın bedeli nedir?
‘Hem ayrılmak, hem de ayrılmamak’ yani üçüncü madde için şu soruları yanıtlamalıyız:
- Seçeneklerin her biri sizin için ne anlama geliyor?
- Ortak olan ve olmayan yanlar neler?
- İki tarafın bir arada varlığını sürdürmesine nasıl yardım edilir?
Bu noktada, “Evliliğim bitti, içimde çok şey koptu ama hala tutan bir şeyler var” düşüncesi devreye girebilir. “Hiçbiri” maddesinde ise yanıtlanması gereken sorular şunlardır:
- Bu maddeyi zorlaştıran etkenler neler?
- Hangi durumda iken bu maddeyi düşünüyorsunuz?
- Karar vermeyi zorlaştıran nedir?
- Seçenekleriniz var mı, varsa neler?
Burada bir boşvermişlik hali söz konusu olabilir. Aynı zamanda yalnızlık hissedilir. Birey, kendi kabuğuna çekilmiş durumdadır; yalnız kalmak ister ve istenmediğinin de farkındadır. Her çelişkide kalınan durum için bu örnekteki gibi dört seçenek önümüze konulmalıdır. Sonrasında, her bir seçeneği kendimizle bütünleştirerek vücudumuzun verdiği tepkiyi, hissettiğimiz duyguları ve düşünceleri not almalıyız. Nihayetinde, bu verilerin hepsini değerlendirdiğimizde hangi kararı vereceğimiz ortaya çıkacaktır.