İlişkide Narsistlik
İlişki, iki veya daha fazla kişi veya varlık arasındaki etkileşimi ve bağı tanımlayan bir kavramdır. Bu bağlamda, ilişkiler birçok biçimde tezahür edebilir; arkadaşlık, romantik birliktelikler, aile bağları veya iş ilişkileri gibi. İlişkiler, bireylerin duygusal, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamada kritik bir rol üstlenir. Sağlıklı ilişkiler, çoğunlukla güven, etkili iletişim ve karşılıklı saygı temellerine dayanır.
Narsistlik, kendine aşırı hayranlık duyan ve başkalarının duygularını ve ihtiyaçlarını görmezden gelen bir bireyi tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Narsizm, genellikle aşırı özsaygı, empati eksikliği ve başkalarını manipüle etme eğilimi ile karakterizedir. Narsist bireyler, kendi başarılarını ve yeteneklerini abartarak, çevrelerinden sürekli onay ve hayranlık bekleme eğilimindedirler. Bu tutum, ilişkilerde ciddi sorunlara yol açabilir, çünkü narsist kişiler genellikle diğerlerinin duygusal gereksinimlerini göz ardı ederler.
DSM-5’e göre narsistik kişilik bozukluğu, şu belirtilerle tanımlanır:
- Büyüklenme: Kendi önemini aşırı bir şekilde abartma.
- Başarı ve Güç Fantazileri: Sınırsız başarı, güç, zeka, güzellik veya ideal aşk hakkında sürekli hayaller kurma.
- Özel Muamele Beklentisi: Başkalarının kendilerine özel bir muamelede bulunmasını bekleme.
- Kendini Üstün Görme: Diğerlerinden üstün olduklarına dair güçlü bir inanç taşıma.
- Kıskançlık: Başkalarının başarılarını kıskanma veya başkalarının kendilerini kıskanmasını bekleme.
- Yüzeysel İlişkiler: İlişkilerde derinlik ve bağlılık yerine yüzeysel ve geçici bağlantılar kurma eğilimi.
Bu belirtilerin, bireyin sosyal, mesleki veya diğer önemli işlev alanlarında belirgin bir işlevsizlik yaratması gerekmektedir. Tanı koyma süreci, bir mental sağlık profesyoneli tarafından dikkatlice gerçekleştirilmelidir.
Narsistik bir bireyle olan ilişkiler genellikle karmaşık ve zorlayıcıdır. Narsistlik, bu ilişkilerin dinamiklerini aşağıdaki şekillerde etkileyebilir:
- Manipülasyon: Narsist bireyler, başkalarını kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirme veya kullanma eğilimindedir. Bu, duygusal manipülasyon veya suçluluk duygusu yaratma şeklinde tezahür edebilir.
- Empati Eksikliği: Narsist kişiler, partnerlerinin duygularını ve ihtiyaçlarını genellikle göz ardı eder. Bu durum, karşı tarafın duygusal gereksinimlerinin karşılanmamasına neden olur.
- Kontrol: Narsist bireyler, ilişkide kontrolü elde tutma isteği taşır. Partnerlerinin yaşamlarını, arkadaşlarını ve sosyal çevrelerini kontrol etmeye çalışabilirler.
- Sürekli Onay Beklentisi: Narsist kişiler, sürekli olarak takdir ve onay beklerler. Partnerlerinin kendilerini övmesini ve hayranlık duymasını isterler.
- Eleştiriye Tahammülsüzlük: Narsist bireyler, eleştiriyi genellikle kişisel bir saldırı olarak algılarlar ve bu durum ilişkilerde çatışmalara yol açabilir.
- Yüzeysel Bağlantılar: Narsistik kişiler, ilişkilerde derinlikten çok yüzeysel bağlantılar kurma eğilimindedir. Bu da duygusal bağlılık ve güven eksikliğine neden olabilir.
- Aşırı Kıskançlık: Narsist bireyler, partnerlerinin diğer insanlarla olan ilişkilerine karşı kıskançlık duyabilir, bu da güvensizlik hissine yol açabilir.
Bu dinamikler, zamanla ilişkiyi yıpratabilir ve karşı tarafın duygusal sağlığını olumsuz etkileyebilir. Eğer bir ilişkide bu tür davranışlarla karşılaşılıyorsa, profesyonel destek almak oldukça faydalı olabilir.
Gaziantep Psikoloji Merkezi
Uzm. Psk. Dan. Muhittin DAR
