Hava kirliliğinin kronik akciğer hastalıklarının gelişiminde sigara kadar etkili olduğunu belirten Prof. Dr. Osman Erk, ‘‘Kış aylarında giderek artan bu sorun kalbi de tehdit ederek ani ölümlere yol açabiliyor’’ dedi.
Bilimsel araştırmalar sigara ve hava kirliliğinin, akciğer ve kalp-damar sağlığı için iki önemli tehdit olduğunu gösteriyor. Özellikle akciğer ve kalp rahatsızlığı olanların daha büyük bir risk altında olduğunu belirten İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu konuda genellikle göz ardı edilen noktalara dikkat çekti. İşte açıklamaları…
Prof. Dr. Osman Erk
Ne kadar risk altındayız?
Dünya Sağlık Örgütü, hava kirliliğini havadaki yüzer-gezer çok küçük parçacıkların miktarı ile ölçmektedir. Bu kirleticilerin en önemlileri başta kurşun olmak üzere ağır metaller, karbon monoksit, nitrojen oksit, ozon, sülfür dioksit gibi partiküllerdir. Ölçümde çapı 10 µm’den küçük parçacıklar “PM10” olarak isimlendirilir. Havadaki PM10 yıllık ortalaması 20 µg/m3’ü aşmamalıdır. Bu oran aşıldığında kalp damar hastalıkları ile solunum yetersizliğinden ölüm sıklığı artmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl Türkiye’de 30-40 bin kişi hava kirliğinden hayatını kaybetmektedir. Avrupa Birliği hava kalitesi haritasına göre Avrupa’nın en kirli havası Türkiye’dedir. Ancak bu tehlike gözardı edilmektedir.
Damarlarımızı nasıl etkiliyor?
Birçok bilimsel çalışmada hava kirliliği ile ani ölüm, kalp, akciğer ve damar hastalıkları sıklığının arttığı gösterilmiştir. Özellikle kış aylarında evlerin bacalarından çıkan dumanlar, motorlu taşıtların egzoz dumanları, fabrikalardan çıkan atık maddeler çevre ve hava kirliliğine yol açmaktadır. Havaların soğumasıyla birlikte daha da artan hava kirliliği damar tonusunu (kasılmasını) artırır, tansiyonu yükseltir, kan akışkanlığını azaltır, yağ, kolesterol, kalsiyum ve kanda bulunan diğer maddelerden oluşan plakların. yırtılıp, damarları tıkamasına neden olur ve kalp damar hastalıklarından ölüm sıklığını artırır.
Sigaradan uzak durun
Sigara kalp damar hastalıklarının önlenebilir risk faktörlerinden biridir. KOAH ve akciğer kanserinin en önemli nedenlerinden biri olan sigara, ömrü kısaltır. Günde bir paketten fazla sigara içen erkeğin ömrü 7 yıl, kadının ise 4 yıl kısalır.
Zararlarını görmezden gelmeyin
Sigara erken ve ani ölümlerin en sık nedenidir. Kalp-damar hastalıkları riskini artırır (kalp krizi, felç). Hipertansiyona yol açar. Kalp ritim bozukluklarına, damar sertliğine neden olur. Erken yaşlandırır. Damar sağlığını bozarak cinsel yetersizliğe yol açar. LDL’yi (kötü huylu kolesterol) artırır, HDL’yi (iyi huylu kolesterol) azaltır.
Bıraktıktan sonra bu riskler azalır
Sigarayı bırakınca ani ölüm, birçok kanser türüne yakalanma ve kalp damar hastalıklarının ortaya çıkma riski azalır. KOAH’ın ilerlemesi durur. Ruhsal durum iyileşir. Yaşam kalitesi ve fiziksel kapasite artar.
Pasif içici olmayın
Sigara sadece sigara kullananlarda değil eşlerinde ve çocuklarında da kalp damar hastalıkları gelişme riskini yüzde 25 artırmaktadır. Sigara içenlerin yanı sıra içmeyenlerin yüzde 90’ının kanında ölçülebilir miktarlarda sigara dumanına maruziyet saptanmaktadır. Kapalı mekanlarda sigara içilmeme kuralının daha sıkı denetlenmesi, motorlu taşıtların egzozlarından çıkan zehirli dumanların ve bacalarından zehir soluyan fabrikaların denetim altına alınması halk sağlığı açısından büyük önem arz etmektedir.
