Günlük yaşamın yoğunluğu, stres ve sosyal beklentilerle başa çıkmak zor olabilir. Bu süreçte bazı psikolojik rahatsızlıkların farkında olmadan hayatımızı etkileyebileceğini unutmamak önemlidir. “Bende de olabilir mi?” diye düşünüyorsanız, yalnız olmadığınızı bilmelisiniz. Dünya genelinde sıkça karşılaşılan 12 psikolojik rahatsızlık hakkında bilgi edinmek, bu konuda daha fazla farkındalık kazanmanıza yardımcı olabilir. Unutmayın, bu içerikler bilgilendirme ve eğlence amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir doktora başvurun. 📣
1. Anksiyete Bozukluğu
“Ya bir şeyler kötü giderse?” Bu düşünceye aşina olan pek çok insan var. Sürekli bir şeylerin ters gideceği kaygısı, her an bir kriz çıkacakmış gibi hissetme durumu, anksiyete bozukluğunun en belirgin belirtilerindendir. Hayatınızda bu tür endişeler yaşadığınız dönemler olmuş mudur? İş veya okul stresi, günlük sorumluluklar, bu tür kaygıları normalleştiriyor. Ancak bu kaygı hali sürekli hale gelirse ve yaşam kalitenizi etkiliyorsa, anksiyete bozukluğundan şüphelenmekte fayda var. Milyonlarca insan bu durumla mücadele ediyor ve çoğu bunun farkında bile değil. Sürekli bir gerginlik hali, uyku bozuklukları ve konsantrasyon eksiklikleri de bu rahatsızlığın belirtilerindendir. Ama unutmayın, yardım almak her zaman mümkündür!
2. Bipolar Bozukluk
Duygu durumunuzun aniden değişmesi sizi rahatsız ediyorsa, bipolar bozukluk hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Enerjik, yaratıcı ve hayat dolu hissettiğiniz bir günün ardından, depresif bir ruh haline bürünmek, bu rahatsızlığın karakteristik bir özelliğidir. Aşırı yüksek (manik) ve aşırı düşük (depresif) duygusal durumlar arasında gidip gelmek, dünya nüfusunun %1 ila 2’sinin yaşadığı bu durumu oldukça karmaşık hale getirebilir. Tedavi edilmediği takdirde, bu dalgalanmalar kişinin hayatını zorlaştırabilir. İyi haber ise, bipolar bozukluk tedavi edilebilir ve bu dengeyi sağlamak mümkündür.
3. Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
Travmatik bir olayın ardından yaşanan yoğun stres ve korku bazen geçici olmayabilir; bu durum TSSB’ye yol açabilir. Savaş, kaza, saldırı gibi travmatik deneyimler, kişiyi tekrar o anı yaşıyormuş gibi hissettirir. Kabuslar, ani korku nöbetleri ve sürekli zihinde canlanan travma anları bu rahatsızlığın belirgin belirtileridir.
4. Depresyon
“Her şey anlamını kaybetmiş gibi mi?” Depresyon denilince akla sadece üzüntü gelse de, bu durum çok daha derin bir anlam taşır. Enerji kaybı, sürekli bir umutsuzluk hissi ve en sevdiklerinizden bile keyif alamama durumu depresyonun işaretlerindendir. Dünya genelinde 280 milyon insan bu rahatsızlıkla mücadele ediyor. Bu kadar yaygın ama bir o kadar da sessiz bir sorunla karşı karşıyayız.
5. Yeme Bozuklukları
Yeme bozuklukları sadece fiziksel sağlık sorunlarıyla sınırlı değildir; aslında derin bir psikolojik temele sahiptir. Anoreksiya, bulimiya ve tıkınırcasına yeme bozukluğu gibi durumlar, kişinin yemekle olan ilişkisini sağlıksız bir hale getirir. Sürekli kilo verme takıntısı, yemek yeme davranışını bir saplantı haline getirmek ya da aşırı yeme gibi durumlar, yeme bozukluklarının yaygın belirtilerindendir. Özellikle sosyal medya ve toplumun belirlediği güzellik standartları, bu rahatsızlıkların artmasına neden olabiliyor. Ancak, yeme bozuklukları psikolojik destek ve tedavi ile kontrol altına alınabilir; bu yüzden belirtiler yaşıyorsanız yardım almakta tereddüt etmeyin.
6. Panik Atak
Panik atak geçirenler bu tür hisleri iyi bilir. Aniden gelen korku ve panik hali, kalp çarpıntısı, nefes darlığı ve baş dönmesi gibi belirtilerle birlikte ortaya çıkar. Bu nöbetler genellikle birkaç dakika içinde geçer, fakat kişinin o anda sanki hayatta kalma mücadelesi veriyormuş gibi hissetmesine yol açar. Panik atak, birçok insanın yaşamını zorlaştıran bir durumdur ve bazı kişilerde bu ataklar tekrarlayabilir. Eğer siz de bu tür nöbetler yaşıyorsanız, bir uzmandan yardım almanız faydalı olacaktır.
7. Sosyal Fobi
Sosyal fobi, sosyal ortamlarda aşırı stres ve kaygı yaşama durumudur. Kalabalık bir ortamda olmak, topluluk önünde konuşmak ya da başkalarıyla etkileşimde bulunmak sosyal fobisi olan kişiler için büyük bir korku kaynağıdır. Bu durumdan kaçınmak için sosyal ortamlardan uzak durmaya çalışmak, kişinin sosyal yaşamını kısıtlayabilir. Dünya genelinde %5-10 oranında görülen sosyal fobi, yaşam kalitesini düşürebilir; ancak tedavi edilebilir.
8. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
DEHB, yalnızca çocukları değil, yetişkinleri de etkileyen bir rahatsızlıktır. Dikkat toplamak, bir işe odaklanmak ya da sakin kalmak zor olabilir. Kişi sürekli hareket halinde olabilir veya bitirdiği işlerde zorluk yaşayabilir. DEHB, akademik ve iş hayatını olumsuz etkileyebilir; ancak tedavi ile bu belirtiler kontrol altına alınabilir. Eğer bu tür belirtiler yaşıyorsanız, bir uzmana danışmak faydalı olacaktır.
9. Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)
“Elimi yıkamadan rahat edemiyorum, sürekli her şeyi kontrol etmeliyim…” Bazen bir şeyi tekrar tekrar kontrol etme ihtiyacı hissediyorsanız, bu OKB’nin tipik bir belirtisi olabilir. Obsesif Kompulsif Bozukluk, istemsizce zihninize gelen ve sizi rahatsız eden düşüncelerle başlar. Bu rahatsız edici düşünceler, kontrol edilemez hale gelir ve kişi bu düşüncelerden kurtulmak için bazı davranışları tekrar eder. Örneğin, elinizi defalarca yıkamak, kapıyı kilitlediğinizi sürekli kontrol etmek gibi. OKB’yi yaşayanlar, bu davranışları yapmadıklarında büyük bir huzursuzluk hissederler. Her 100 kişiden 2’sinin bu rahatsızlıkla yaşadığı düşünüldüğünde, yardım almak oldukça önemlidir.
10. Borderline Kişilik Bozukluğu
Borderline kişilik bozukluğu olan bireyler genellikle ilişkilerinde ve duygularında aşırı dalgalanmalar yaşarlar. Bir anda çok mutlu olabilirken, kısa bir süre sonra aşırı öfkeli ya da üzgün hissedebilirler. Bu tür duygusal dalgalanmalar hem birey için hem de çevresi için zorlayıcı olabilir. Ancak doğru bir tedavi ile bu rahatsızlık yönetilebilir ve duygusal dalgalanmaların nedenini anlamak büyük bir fayda sağlayabilir.
11. Agorafobi
Agorafobi, kalabalık veya açık alanlardan aşırı derecede korkma durumudur. Bu rahatsızlığı yaşayan kişiler, dışarı çıkmaktan veya toplu taşıma araçlarını kullanmaktan kaçınabilirler. Hatta bazen evden çıkmak bile büyük bir endişe kaynağı haline gelebilir. Agorafobi, kişinin sosyal yaşamını ciddi şekilde kısıtlayabilir; fakat terapi ve ilaç tedavisi ile bu korkular kontrol altına alınabilir.
12. Uyku Bozuklukları
Uyku bozuklukları, uykusuzluk, uyku apnesi ya da sürekli uyanma gibi problemlerle kendini gösterir. Yeterince uyuyamamak, hem zihinsel hem de fiziksel sağlığımızı ciddi şekilde etkileyebilir. Modern yaşamın getirdiği stres, teknoloji kullanımı ve düzensiz yaşam tarzı, uyku sorunlarını artırabilir. Eğer sürekli yorgun hissediyor, uykuya dalmakta zorlanıyor ya da sabahları uyanamıyorsanız, uyku bozuklukları konusunda dikkatli olun. Bu sorunlar tedavi ile iyileştirilebilir.
